Haber Detay

Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma)

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) miras hukukuna özgü bir muvazaa türü olarak kabul edilmektedir. Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davalarının en belirgin özellikleri ÅŸunlardır:

• Muris muvazaasında yasal mirasçıları aldatma kastı bulunur.
• Muris muvazaasında her mirasçı birbirinden bağımsız olarak dava açabilir.
• Muris muvazaasının ispatında her türlü delil kullanılır.

Muris Muvazaası Ne Demek?

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma), mirasçıların miras hakkından yoksun bırakılması için onları aldatmaya yönelik olarak baÅŸvurulan yoldur. Muris, gerçekte sözleÅŸme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir.

Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için asıl amacını gizleyerek gerçekte bağışlamak istediÄŸi tapulu taşınmazını tapuda yaptığı resmi sözleÅŸmede iradesini farklı açıklayarak devretmektedir.

Muris ile sözleÅŸmenin karşı tarafı aralarında yaptıkları bağış sözleÅŸmesini genellikle satış veya ölünceye kadar bakma sözleÅŸmesi ile gizler. Bu ÅŸekilde muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) gerçekleÅŸir.  

Muris Muvazaası Nedir?

Muris muvazaası; murisin, mirasçılarını miras hakkından yoksun bırakmak amacıyla yaptığı karşılıksız kazandırmaları satış veya ölünceye kadar bakma sözleÅŸmesi gibi göstermesidir.

Mirastan Mal Kaçırma Nedir?

Mirastan mal kaçırma, tereke mallarının mirasçılarına halefiyet yoluyla intikalini engellemek için ölümünden önce muris tarafından elden çıkarılmasıdır. Mirastan mal kaçırma, ülke ve yörede geçerli gelenek ve görenekler, toplumsal eÄŸilimler nedeniyle murisin mirasçılarını miras hakkından yoksun bırakmak için onları aldatmaya yönelik yaptığı iÅŸlemdir.

Muris Muvazaası Nasıl İspat Edilir?

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davasında ispat için ÅŸu ÅŸartlar aranmaktadır:

• Terekeden mal kaçırma amacı
• Murisin diÄŸer malvarlığı deÄŸerleri
• Satış bedeli ve rayiç bedel arasındaki fark
• Sosyal iliÅŸkiler

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davasında; murisin mirasçılarından mal kaçırma amacı ve murisin gerçek iradesi ispat edilmelidir. Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davasında ispat yükü davacı üzerindedir. Davacı ileri sürüldüÄŸü muvazaa iddiasını her türlü delille ispat edebilir.

Mirastan Mal Kaçırma Nasıl Tespit Edilir?

Mirastan mal kaçırma iddiasının ispatı için murisin gerçek iradesi tespit edilmelidir. Yargıtay, murisin gerçek iradesinin tespit edilmesinde birtakım kriterler öngörmektedir:

• Murisin mali durumu
• Devralan mirasçının mali durumu
• Gelenek ve görenekler
• Toplumsal eÄŸilimler
• Murisin sözleÅŸmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin olup olmadığı
• Satış bedeli ve gerçek bedel arasındaki fark
• Aile içi iliÅŸkiler
• Olayların olaÄŸan akışı

Mal Kaçırma Davası

Muris muvazaası davasına uygulamada “mal kaçırma davası” denir. Mal kaçırma davasının kabul edilmesi için 3 ÅŸart aranır:

• GörünüÅŸteki Ä°ÅŸlem: Muris ve karşı taraf arasında görünürde bir satış sözleÅŸmesi, bağışlama sözleÅŸmesi, ölünceye kadar bakma sözleÅŸmesi olmalıdır.
• Muvazaa AnlaÅŸması: GörünüÅŸteki iÅŸlemin herhangi bir hukuki sonuç doÄŸurmayacağına dair tarafların anlaÅŸmasıdır.
• Mirasçıları Aldatma Kastı: Mirasçılardan mal kaçırma amacı olmalıdır.

Muris Muvazaası Davası Kimlere Açılır?

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davası, murisin taşınmazı muvazaalı olarak devrettiÄŸi kiÅŸiye karşı açılır. Ayrıca, muris muvazaası davasına konu taşınmazı devralan kiÅŸi öldüÄŸü takdirde dava mirasçılarına karşı açılır.

Devralan kiÅŸi, taşınmazı elinden çıkarttığı takdirde devralan 3. kiÅŸinin kazanımı iyi niyet koÅŸuluna baÄŸlı olarak korunur. Dolayısıyla taşınmazı iyi niyetli olarak devralan 3. kiÅŸiye karşı muris muvazaası davası açılamaz. 

Taşınmazı kötü niyetli olarak devralan 3. kiÅŸiye karşı muris muvazaası (mal kaçırma) davası açılır.

Muris Muvazaası Kabul Olmayan Haller

Muris muvazaası sayılmayan haller genel olarak ÅŸöyledir:

• Muris, taşınmazını mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla deÄŸil gerçekten bakıp gözetilmek amacıyla temlik etmiÅŸse iÅŸlemin muvazaa nedeniyle iptali istenemez.
• Ölünceye kadar bakıp gözetme sözleÅŸmesine dayanarak infaz yapılmadan tapu sicil kaydı oluÅŸmadığı için sözleÅŸmenin iptali istenmeden muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davasının dinlenmesi olanağı yoktur.
• Murisin saÄŸlığında açtığı tapu iptal ve tescil davası reddedilmiÅŸ ve bu hüküm kesinleÅŸmiÅŸse, artık mirasçılardan mal kaçırma amacı olmadığından daha sonra mirasçıları açtığı muvazaaya dayalı tapu iptal ve tescil davası reddedilir.
• Murisin, mallarını mirasçıları arasında bölüÅŸtürmek kastı ile hareket ettiÄŸinin anlaşılması durumunda muris muvazaası nedeniyle mirasçı tarafından açılan davanın reddi gerekir.
• Taşınmaz satışının bedelli olduÄŸu ve tapuda gösterilen satış bedelinin gerçeÄŸe yakın olduÄŸu belirlenmiÅŸse muvazaa davası reddedilir.
• Taşınmaz tapuda yöntemine uygun bağışla temlik edildiÄŸinde ortada geçersiz bir iÅŸlem bulunmadığı için muvazaa davasının reddi zorunludur.
• Murisin saÄŸlığında 3. kiÅŸiden parasını ödeyerek satın aldığı taşınmazı tapuda eÅŸi ya da bir baÅŸka kiÅŸi üzerine kaydettirmesi halinde, danışıklı iÅŸlemin tarafı olmadığı için bu iÅŸleme karşı muvazaaya dayalı tapu iptal ve tescil davası açılamaz.
• Satışın gerçek olduÄŸu kanıtlanmışsa muvazaa nedeniyle açılan iptal davası reddedilir.
• Muris, kadastro tespiti sırasında taşınmazın zilyedi adına tespit ve tescil edilmesini bildirmiÅŸse muvazaa ileri sürülemez.
• Karayolları Trafik Kanunu’na göre trafik siciline tescili zorunlu olmayan araçların devrinde bağış sözleÅŸmesi ÅŸekle baÄŸlı deÄŸildir. Dolayısıyla muris muvazaası davasına konu edilemez.

Muris Muvazaası Davası Hangi Hallerde Açılamaz?

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma), mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmayı hedefleyen murisin gerçek amacını gizleyerek gerçekte bağışlamak istediÄŸi taşınmazını tapuda yaptığı sözleÅŸmede iradesini satış doÄŸrultusunda açıklamak suretiyle devrini gerçekleÅŸtirmesidir.

Birtakım hukuki tasarruflara yönelik olarak muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil isteminde bulunulamaz:

• Ölüme BaÄŸlı Tasarruflar: Muvazaa, iki taraflı iÅŸlemler için söz konusu olduÄŸundan tek taraflı irade beyanı niteliÄŸinde olan ölüme baÄŸlı tasarruflarda muvazaadan söz edilemez.
• Ä°ntifa Hakkı Tesisi: Belirli bir kiÅŸi yararına sınırlı bir süre için tesis edilen intifa hakkına iliÅŸkin iÅŸlem muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) kapsamında deÄŸildir.
• Bağış: Bağış iÅŸleminde muvazaadan söz edilemez.
• Bedeli Ödenerek Satın Alma: Murisin bedelini ödeyerek 3. kiÅŸiden satın aldığı taşınmazı tapu siciline yarar saÄŸlamak istediÄŸi kiÅŸi adına kaydettirmesinde muvazaadan söz edilemez.

Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) Görevli ve Yetkili Mahkeme

Muris muvazaası davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. HMK m. 12 hükmüne öngörülen kesin yetki kuralı uyarınca yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduÄŸu yer mahkemesidir. Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası, taşınmazın bulunduÄŸu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmalıdır.

Muris Muvazaası Zamanaşımı

Muris muvazaası, zamanaşımı veya hak düÅŸürücü süreye tabi deÄŸildir. Dolayısıyla murisin ölümünden sonra her zaman açılması mümkündür.

Kuralın tek istisnası Kadastro Kanunu’nun 12. maddesinde yer almaktadır. Söz konusu hükme göre muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davasına konu taşınmaz için murisin ölümünden sonra kadastro faaliyeti yapıldığı takdirde 10 yıllık hak düÅŸürücü süre söz konusudur.

Muris Muvazaası Geriye Dönük Kaç Yıl?

Muris muvazaası davası herhangi bir zamanaşımı veya hak düÅŸürücü süreye tabi deÄŸildir. Dolayısıyla muris muvazaası davası murisin ölümünden sonra her zaman açılabilir. 

Mirastan Mal Kaçırma Zamanaşımı

Mirastan mal kaçırma davasında herhangi bir zamanaşımı süresi söz konusu deÄŸildir.

Mirastan Mal Kaçırma Yolları

Mirastan mal kaçırma, gizli iÅŸlemin ortaya çıkmaması için görünüÅŸte bir iÅŸlem yapılarak gerçekleÅŸtirilir. Mirastan mal kaçırma yolları görünüÅŸteki iÅŸlemin niteliÄŸine göre deÄŸiÅŸecektir.

Bağış Yoluyla Mirastan Mal Kaçırma

Bağış yoluyla mirastan mal kaçırma, terekede bulunan taşınmazın muris tarafından Tapu MüdürlüÄŸünde karşı tarafa devredilmesiyle gerçekleÅŸir. Taşınmaz rayiç deÄŸerinin oldukça altında bir bedel karşılığında devredildiÄŸinden taşınmazın deÄŸeri terekeden çıkmaz.

Borç Senedi Düzenleyerek Mirastan Mal Kaçırma

Muris tarafından düzenlenen muvazaalı borç senedi ile muris gerçekte borcu olmamasına raÄŸmen muvazaalı iÅŸlem tarafı olan mirasçı lehine borç altına girmektedir. Murisin ölümünden sonra muvazaalı borç senedi terekenin pasifinde yer alacağından mirasçılar borç altına girecektir.

Ölünceye Kadar Bakma SözleÅŸmesiyle Mirastan Mal Kaçırma

Ölünceye kadar bakma sözleÅŸmesiyle mirasçı, murisin bakımını üstlenmeyi taahhüt etmekte karşılığında ise mirasçıları aldatma kastıyla hareket eden muris malvarlığı deÄŸeri devretme borcu altına girmektedir. Mirasçıları aldatma kastı ispatlandığı takdirde muris tarafından muvazaalı iÅŸlem tarafı olan mirasçısı lehine devredilen malvarlığı deÄŸeri terekeye geri dönmektedir.

Mirastan Mal Kaçırmak Cezası

Mirastan mal kaçırmanın cezası, TCK m. 144/1 hükmüne göre 2 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davası medeni yargılamaya tabi olarak asliye hukuk mahkemelerinde görülmekle birlikte mirasçılardan birinin diÄŸerlerinin rızası olmaksızın terekeden mal kaçırması fiili Türk Ceza Kanunu ile suç olarak düzenlenmektedir.

Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil Davası

Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davası, mirasçı tarafından açılan muris muvazaası davasında muvazaalı iÅŸlemin ispat edildiÄŸi takdirde devredilen taşınmazın tapu kaydının iptal edilmesidir.

Muris muvazaası nedeniyle zarar gören mirasçılar aynı davada terditli olarak ya da yeni bir dava dilekçesiyle TBK m. 1’'e dayanarak tapu iptal ve tescil davası açma hakkına sahiptir.

Muris muvazaası davası ile temel olarak mirasçılardan mal kaçırma amacı ve muvazaalı borçlandırıcı iÅŸlem tespit edilmektedir. Muris muvazaası davası ile tapu iptal ve tescil davası açılması zorunlu deÄŸildir. Bilakis mirasçılar, miras hakkından yoksun kalmış olmaları nedeniyle muris muvazaası davasında sonra tenkis davası da açma hakkına sahiptir.

Kimler Tapu Ä°ptal Davası Açabilir?

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açabilecek kiÅŸiler mirasçı sıfatına sahip kiÅŸilerdir. Yasal mirasçılar, atanmış mirasçılar, evlatlık ve evlatlığın altsoyu tarafından muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açılması mümkündür.

Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davasında mirasçılar arasında zorunlu dava arkadaÅŸlığı yoktur bilakis davacı, kendi miras hakkına dayanarak dava açar.

Hangi Durumlarda Tapu Ä°ptal Davası Açılamaz?

Kamu malı niteliÄŸinde olup tescil iÅŸlemi yapılmamış bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak 20 yıl kullanan kiÅŸi, öncelikli olarak satın alma hakkına sahip olduÄŸundan bu kiÅŸiye karşı tapu iptal ve tescil davası açılması mümkün deÄŸildir.

Bağış Yapılan Tapu Bozulur Mu?

Taraflar arasında geçerli bir bağışlama bulunduÄŸu takdirde muris muvazaası sebebiyle tapu iptal ve tescil isteminde bulunulamaz. Bilakis, muris muvazaası nedeniyle tapu iptali için gizli bağış sözleÅŸmesinin görünüÅŸteki iÅŸlem ardına saklanması aranmaktadır.

Tapuda Zamanaşımı Kaç Yıldır?

Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davası zamanaşımı söz konusu olmadığından her zaman açılması mümkündür.

Kadastrodan kaynaklanan tapu iptal ve tescil davaları, kaydın yapılmasından itibaren 10 yıllık zamanaşımına tabidir.

Taşınmaz mülkiyetinin olaÄŸan zamanaşımı yoluyla kazanılması için 10 yıllık zamanaşımı süresi bulunur.

30 Yıllık Tapu Bozulur Mu?

Bir taşınmazın Tapu Siciline kaydı kaç yıllık olursa olsun muris muvazaası davasına konu olması halinde bozulması mümkündür. Dolayısıyla 30 yıllık bir tapu hakkında muris muvazaası nedeniyle dava açılması halinde tapu kaydının iptal edilmesi mümkündür.

Tapu Kaydından Kim Olduğu Anlaşılamayan Kişi?

TMK m. 713 hükmüne göre tapu kaydından malikinin kim olduÄŸu anlaşılmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak 20 yıl boyunca elinde bulunduran kiÅŸi olaÄŸanüstü zamanaşımı yoluyla mülkiyet hakkını kazanır.

Muris Muvazaası Ä°çin Avukat Tutmak Gerekli Mi?

Üzerinden kaç yıl geçmiÅŸ olursa olsun, muris muvazaası bulunması halinde mirasçılar dava açarak haklarını arayabilir. Muris muvazaası red kararları alınmaması için murisin mirasçıları aldatma kastının somut olarak ispat edilmesi önem taşımaktadır. Mutlak haklardan olan miras hakkının korunması ve mirasçıların hak kaybına uÄŸramaması için profesyonel bir miras avukatından destek alınmalıdır.

Miras davalarında avukat AAÜT altında ücret belirleyemez.

Muris Muvazaası Yargıtay Kararları

Yukarıda da ifade ettiÄŸimiz üzere muris muvazaası kanunda yer alan bir düzenleme deÄŸildir. Bu sebeple yargı kararları konuya iliÅŸkin yol gösterici mahiyettedir. Muris muvazaası Yargıtay kararları ÅŸu ÅŸekildedir:

“… davacının kız, davalıların oÄŸlan ve oÄŸlandan olma torun oldukları, mirasbırakanın malvarlığı ve emekli maaşı açısından taşınmaz satımına ihtiyacının bulunmadığı, aşırı harcama yapmadığı, yöresel adetler gereÄŸi oÄŸlan ve oÄŸlandan olma torunun üstün tutulduÄŸu, temlikte gösterilen bedel ile temlike konu payların gerçek deÄŸeri arasında 10 kat farkın bulunduÄŸu anlaşılmaktadır. Belirlenen tüm bu olgular açıklanan ilkelerle deÄŸerlendirildiÄŸinde söz edilen temlikin mirasçıdan mal kaçırma amaçlı, bedelsiz kısaca muvazaalı olduÄŸu sonucuna varılmaktadır.” Yargıtay 1. HD.,  23.5.2012 T., 2012/3080 E., 2012/6017 K.

“…çekiÅŸme konusu taşınmazdaki payın 12.12.1997 tarihinde temlik edildiÄŸi, özellikle davacı tanığı A.B’nin beyanından çekiÅŸme konusu payın davalıya evlenme karşılığı verildiÄŸi, nitekim temlikten 6 gün sonra mirasbırakan ile davalının evlendikleri anlaşılmaktadır. (…) mirasbırakanın amacı mal kaçırmak deÄŸil, evlenmeyi saÄŸlamaktadır.” Yargıtay 1. HD., 21.1.2014 T., 2013/20852 E., 2014/9164 K.

“… mirasbırakanın dava konusu taşınmazlarını satması için geçerli ve makul sayılabilecek bir sebebinin bulunmadığı, davacı oÄŸlu A.A ile arasının iyi olmadığı ve uzun yıllar küs kaldıkları dosya içeriÄŸiyle ve tanık anlatımlarıyla, özellikle mirasbırakanın eÅŸi olan tanık C.C’ nin beyanıyla saptanmıştır. Öte yandan, temliklerin muvazaalı biçimde yapıldığı davalı B.B tarafından da doÄŸrulanmıştır. Açıklanan olgular, yukarıda deÄŸinilen ilkelerle birlikte deÄŸerlendirildiÄŸinde; mirasbırakanın, davacı oÄŸlundan mal kaçırmak amacıyla hareket ederek dava konusu taşınmazını davalılara aktardığı sonuç ve kanaatine varılmaktadır.” Yargıtay. 1. HD., 24.4.2018 T., 2015/10389 E., 2018/9419 K.

“Mahkemece, davalıların el ve iÅŸ birliÄŸi içerisinde hareket ettiklerinin kanıtlanamadığı gerekçesi ile Ahalet bakımından davanın reddine, davalı ... yönünden ise satış bedelinin mirasbırakana ödendiÄŸi ispat edilemediÄŸinden tazminat isteÄŸinin kısmen kabulüne dair verilen kararın her iki tarafça temyizi üzerine Dairece, “...vekalet görevinin kötüye kullanılması iddiası bakımından davacılar tarafından miras payı oranında açılan davanın dinlenemeyeceÄŸinin gözetilmesi, muris muvazaası hukuksal nedeniyle miras payı oranında istekte bulunulabileceÄŸinden bu iddia bakımından belirtilen ilkeler uyarınca inceleme yapılması, toplanan ve toplanacak deliller doÄŸrultusunda bir karar verilmesi gerektiÄŸi…” gerekçesiyle bozulmuÅŸ, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde asıl ve birleÅŸtirilen davalarda vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuki nedenine dayanılarak pay oranında dava açılamayacağı, muris muvazaası hukuki nedeninin ise ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiÅŸtir.” (Y. 1. HD, 2021/1713 E., 2021/4815 K. 28.9.2021 T.)

“Somut olayda, davacı tarafın isteÄŸinin itirazın iptali ve tazminata iliÅŸkin olduÄŸu, talep konusunun para alacağı olduÄŸu ve bu alacağın dayanağı olarak da muris muvazaası nedenine dayanıldığı gözetilerek, talep konusu alacağın hukuki nedeni olan muris muvazaası incelenerek davanın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, talebin taşınmazın aynına iliÅŸkin olduÄŸu ve ilamsız icra takibine konu olamacağı belirtilerek, davanın reddilmesi ve Bölge Adliye Mahkemesi tarafından Ä°lk Derece Mahkemesi'nin gerekçesi deÄŸiÅŸtirildiÄŸi halde HMK'nin 353/b-2 maddesi uyarınca hükmün kaldırılması ile yeniden hüküm kurulmasına karar verilmeksizin istinaf baÅŸvurusunun esastan reddine karar verilmesi doÄŸru deÄŸildir. Hal böyle olunca, talep konusu alacağın hukuki nedeni olan muris muvazaası incelenerek iÅŸin esasına girilmesi ve hasıl olacak sonucu göre bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı deÄŸerlendirme ile yazılı ÅŸekilde hüküm kurulması doÄŸru deÄŸildir.” (Y. 1. HD, 2021/827 E., 2021/6062 K., 26.10.2021 T.)

“Dosya içeriÄŸinden ve toplanan delillerden, mirasbırakan ...'in evveliyatı tapulu olan kendisine ait dava konusu 1495 parsel sayılı taşınmazı, herbirine 1/2'ÅŸer pay olmak üzere davalılara haricen hibe ettiÄŸi, diÄŸer 196, 197, 1395, 1396, 1398, 1496, 1499 ve 1506 parsel sayılı taşınmazları ise davalılara haricen sattığı ve zilyetliklerini devrettiÄŸi, 1987-1988 yıllarında yapılan kadastro çalışmaları neticesinde taşınmazların davalılar adına tespit ve tescil edildiÄŸi anlaşılmaktadır. Bu durumda mirasbırakan tarafından davalılara doÄŸrudan yapılmış bir temlik olmayıp, muris muvazaası iddiasının hukuki dayanağını oluÅŸturan 1.4.1974 tarihli, 1/2 sayılı Ä°çtihadı BirleÅŸtirme Kararının uygulama yeri bulunmadığından, muris muvazaası iddiasına dayalı olarak tapu iptali ve tescil iddiasının, dava konusu taşınmazlar bakımından dinlenmesine olanak yoktur. Böylesi yapılan bir temlikin, koÅŸullarının varlığı halinde TMK.nun 560 ile 571. maddelerinde öngörülen tenkis hükümlerine tabi olacağı açık olup, terditli olarak açılan davada tenkis isteÄŸi de bulunduÄŸundan, tenkis istemi yönünden gerekli araÅŸtırma ve incelemenin yapılması, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı deÄŸerlendirme ile yazılı olduÄŸu üzere hüküm tesisi isabetsizdir.” (Y. 1. HD, 2017/2606 E., 2017/3554 K., 15.6.2017 T.)