Hesap işletim ücreti nasıl iade alınır?
Hesap iÅŸletim ücreti nedir?
Hesap iÅŸletim ücreti, bankaların müÅŸterilerinin yaptıkları iÅŸlem masrafı için müÅŸterilerin bu hesaplarından kestiÄŸi dönemsel ücrettir. Dönemsel olarak kesilen bu miktar bütün bankalarda aynı deÄŸildir, bankadan bankaya farklılık gösterir.
Danıştay’ın Kararı
Danıştay 15. Dairesi, bankaların tüketicilerden hizmet karşılığı “hesap iÅŸletim ücreti” almasını düzenleyen yönetmelik hükmünü oybirliÄŸiyle iptal etti. Daire, yönetmeliÄŸin “tahsis ücreti, nakit avans çekim ücreti, kurum ve kuruluÅŸlarına yapılan ödemelere” iliÅŸkin hükmün iptal istemini ise reddetti.
Tüketici Sorunları DerneÄŸi (TÜSODER), 3 Ekim 2014’te yürürlüÄŸe giren Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere Ä°liÅŸkin Usul ve Esaslar Hakkında YönetmeliÄŸin 10 ve 13. maddelerinin bazı hükümlerinin iptali istemiyle BDDK aleyhine Danıştay’da dava açmıştı.
Danıştay’ın söz konusu kararında, tüketiciden alınacak ücret, masraf ve komisyonlar BDDK tarafından belirlenirken, kanunun ruhuna ve tüketicinin korunması amacına uygun olup olmadığının denetlenmesinin önem arz ettiÄŸi belirtildi.
Ayrıca kararda “Günümüzün modern toplum yaÅŸamında ve ekonomik hayatta önemli bir yere sahip olan bankalar ve finans kuruluÅŸlarının, ekonomik büyümeyi finanse ettikleri ve sürdürülebilir saÄŸlıklı ekonomilerin temeli oluÅŸturdukları yadsınamaz bir gerçektir. Bu nedenle kamusal gözetim ve denetim altında bulunan bankalar ve finans kuruluÅŸlarının, tüketici kredilerinden kaynaklanan birtakım masraflarını, sadece faiz kalemi içerisinde yansıtmasının beklenemeyeceÄŸi, yönetmelikte belirlenen sınırlar içerisinde makul, haklı ve belgeli olmak koÅŸullarını saÄŸlamak ÅŸartıyla birtakım masraf ve ücretleri tüketicilerden talep edebilecekleri mevzuatça uygun görülmektedir.” denilerek tüketiciden tahsis ücreti, nakit avans çekim ücreti adı altında birtakım masraf ve ücretleri talep edebileceÄŸi belirtilerek bu yöndeki istemi reddedildi.
Kararda, “hesap iÅŸletim ücreti” ile ilgili dava konusu yönetmelikte açık bir tanım yapılmadığı ancak davalı BDDK’nin savunma dilekçesinde, “bu ücretin, hesabın iÅŸletilmesinden kaynaklanan bir ücret olarak hesaba iliÅŸkin muhasebe kayıtlarının yapılması, kontrolü ve sürdürülmesinden kaynaklanan masraflar” olarak tanımlandığı belirtildi. Kararda, yönetmelikte, hesap iÅŸletim ücretinin, hesap sayısına baÄŸlı olmaksızın müÅŸteri bazında tahakkuk ve tahsil edileceÄŸinin vurgulandığı hatırlatıldı. Söz konusu ücretin, hesap sayısı, hesabın tutarı, hesaptaki iÅŸlem sayısı gibi hususlar dikkate alınmaksızın sadece müÅŸteri bazında alındığına dikkati çekilen kararda, davalı idarenin savunmasında belirtilen hususların “hesap iÅŸletim ücreti”nin dayanağı olarak kabul edilemeyeceÄŸi vurgulandı.
Kararda, hesap iÅŸletim ücreti konusunda ayrıca ÅŸu deÄŸerlendirme yapıldı:
“Açıkça sebebi gösterilip niteliÄŸi ortaya konulamayan ‘hesap iÅŸletim ücreti’ alınmasını öngören düzenleme, yönetmeliÄŸin dayanağı olan 6502 sayılı Kanun’un 4/3. maddesi ile bu konuda yerleÅŸik yargı kararları çerçevesinde ücret, komisyon ve masrafların haklı, makul ve belgeli olması gerektiÄŸi kriterlerine aykırılık teÅŸkil etmektedir.”
KARARIN DEÄžERLENDÄ°RMESÄ°
Danıştay Dairesine yapılan bu itiraz sonucu, daha önce yürütmenin durdurulması kararı vermiÅŸ olduÄŸu hesap iÅŸletim ücreti, tahsis ücreti, nakit avans çekim ücreti hakkındaki nihai karar verilmiÅŸtir. Daire yapılan baÅŸvuruyu haklı görerek bankaların aldığı hesap iÅŸletim ücretinin haksız olduÄŸu deÄŸerlendirmesiyle bundan böyle hesap iÅŸletim ücreti almasına izin veren yönetmelik hükmünü iptal etti. Bu karar, bankaların artık tüketicilerden hesap iÅŸletim ücreti alamayacağı ve bu yönetmeliÄŸe dayanarak tahsil ettiÄŸi bedellerin dayanaksız kaldığı anlamına geliyor. Bankalar artık Danıştay’ın nihai kararına binaen bu zamana kadar tüketicilerden tahsil ettikleri hesap iÅŸletim ücretlerini iade etme yükümlülüÄŸü altındadır. Hesap iÅŸletim ücretinden bankaların bir yılda elde ettiÄŸi yaklaşık gelir 13 milyar TL civarında olup, bu kararla bankaların haksız elde ettiÄŸi büyük bir meblaÄŸa dur denmiÅŸ oldu.
Hesap iÅŸletim ücreti esasında mükerrer ücrete yol açmaktaydı. Örneklendirmek gerekirse; spor salonuna yıllık ücret karşılığında abone olan kiÅŸiden aynı zamanda spor salonunu her kullandığında giriÅŸ ücreti, ağırlık kaldırma aletini, yürüyüÅŸ bandını kullanma ücretleri talebi nasıl kabul edilemezse bankacılığın sektörünün rutin iÅŸlemlerinden olan havale, EFT ve benzeri ücretler yanında ayrıca ‘hesap iÅŸletim ücreti’ adı altında ücret alınması kabul edilemez. Çünkü bankalara para transferi, eft, havale, swift gibi iÅŸlemlerden ücret alınmasına imkan tanıyan bu yönetmelik, ayrıca hesap iÅŸletim ücreti de alınmasına imkan tanıdığından mükerrer ücretlendirmeye yol açıyordu.
Bankalar tüketicilerin vadesiz mevduat hesaplarını faiz ödemeden kullanmakta ve buna göre kendi belirlediÄŸi faiz oranı ile fiyatlandırıp ihtiyaç sahiplerine fonlama yapıyor. MaaÅŸ Hesabı, Emekli Aylığı, ÖÄŸrenci Harcı Ödemesi, Ä°cra MüdürlüÄŸü Tahsilâtı gibi yasal zorunluluk nedeniyle açılmış hesaplara ‘hesap iÅŸletim ücreti’ yansıtılması tüketici mecburiyetini kötüye kullanarak haksız kazanç saÄŸlanmasına neden oluyordu. Bu durum, bir koyundan birden çok post elde edilmesine yol açıyordu. Danıştay, hesap iÅŸletim ücretine dur diyerek tüketicinin haksız bedel ödemesinin önüne geçmiÅŸtir.
Danıştay’ın kararında dikkat çeken bir diÄŸer husus ise tahsis ücreti ve nakit avans çekim ücretine izin veren yönetmeliÄŸinin iptali isteminin reddedilmiÅŸ olması. Talepte hesap iÅŸletim ücreti yanında tahsis ücreti ve nakit avans çekim ücretinin de iptali istenmiÅŸse de Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararı verdiÄŸi bu ücretlerin iptali reddedilmiÅŸtir. Hesap iÅŸletim ücreti müjdesinden sonra tüketicilere haksız olarak yansıtılan diÄŸer bedeller bakımından böyle bir karar verilmiÅŸ olması tüketiciler bakımından üzücü bir durumdur.
Hesap Ä°ÅŸletim Ücretinin Ä°adesi Nasıl Olur?
Danıştay’ın bu kararı uyarınca, geçmiÅŸe dönük 10 sene içinde banka hesabınızdan, hesap iÅŸletim ücreti adı altında birtakım masraflar kesilmiÅŸse bunların dekontlarını bankalardan talep etmelisiniz. Bunu bir dilekçe ile bankaya teslime ederek veya PTT’den iadeli taahhütlü posta göndererek veya daha garanti olması açısında noter aracılığıyla ihtarname göndererek yapabilirsiniz. Bankanın cevabına göre dava açma hakkınızın saklı bulunduÄŸunu dilekçenizin sonuna eklemeyi unutmayın. Ancak her bakımından bir avukattan yardım almanız sizin yararınıza olacaktır. Bankanızın verdiÄŸi ret cevabıyla ya da cevap vermese bile elinizde bulunan dekontlarla (ki bunları size teslim etmek zorundalar) talep yazınızla birlikte talep edeceÄŸiniz deÄŸere göre il ve ilçe kaymakamlarında bulunan tüketici sorunları hakem heyeti baÅŸkanlıklarına baÅŸvuru yapabilirsiniz.