Haber Detay

Ayıplı Mal ile Karşılaşmanız Durumunda Haklarımız Nelerdir?

     Borçlar Kanunu uyarınca satıcı, malı satış sözleÅŸmesine uygun olarak tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür. Ayıplı mal ve tüketici hakları 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda ifade olunmuÅŸtur;

     Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaÅŸtırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleÅŸmeye aykırı olan maldır. Ambalaj veya etiketi üstünde yahut reklamlarında belirtilmiÅŸ bir veya daha fazla özelliÄŸi taşımayan, tüketicinin maldan beklediÄŸi makul faydayı saÄŸlamayan ya da azaltan hukuki, maddi ya da ekonomik eksiklikleri olan mallar da ayıplı mal sayılır.

Satıcının ayıplı maldan sorumlu olması için birtakım ÅŸartların bulunması gerekmektedir. Bunlar;

• Öncelikle satıcı malı tüketiciye teslim etmelidir.
• Ä°kinci koÅŸul teslim edilen üründe esaslı bir ayıp olmalı yani malın objektif olarak gereken niteliklere ya da sözleÅŸmeyle kararlaÅŸtırılan niteliklere sahip olmaması durumunda esaslı bir ayıptan söz edilebilir.
• Ayrıca maldaki ayıbın teslimden önce mevcut veya en geç teslimden itibaren 6 ay içinde ortaya çıkmış olması gerekmektedir. Kural olarak malın alıcıya tesliminden önce ayıplı olmadığının ispat yükü satıcıya aittir. Daha sonra ortaya çıkan ayıpların ispatı tüketiciye geçer ve bu ayıbın malı teslim alırken var olduÄŸunu ispatlaması gerekir.
• Alıcı malı satın alırken malın ayıplı olduÄŸunu bilmemelidir. Tüketici, sözleÅŸmenin kurulduÄŸu anda malın ayıplı olduÄŸunu bilmemeli ya da bilmesi gerekmemelidir. Üzerinde “defolu”dur ibaresi yer alan ya da bulunduÄŸu durum gereÄŸi ayıplı olduÄŸu bilinen mallar için ayıba dayalı seçimlik haklardan yararlanmak mümkün deÄŸildir. Bu durumda tüketicinin maldaki ayıbı kabullenerek alışveriÅŸi gerçekleÅŸtirdiÄŸi kabul edilmektedir. 

Ayıplı Mal Alan Tüketicinin Seçimlik Hakları Nelerdir?

     Satıcının ayıplı bir mal teslim etmesi durumunda, tüketici

1. Satılanı geri vermeye hazır olduÄŸunu bildirerek sözleÅŸmeden dönme,
2. Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme,
3. Aşırı bir masrafı gerektirmediÄŸi takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
4. Ä°mkan varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile deÄŸiÅŸtirilmesini istemehaklarına sahiptir.

     Tüketici bu haklardan birini seçmekte özgürdür. Satıcı da tüketicinin talebini yerine getirmek zorundadır. Hakkın kötüye kullanılması teÅŸkil etmemek üzere ve zamanaşımı sürelerini aÅŸmamak kaydıyla tüketici artık herhangi bir bildirim süresi kısıtlaması olmaksızın ayıba iliÅŸkin ihbarını ve seçimlik hakkına iliÅŸkin bildirimini satıcıya yöneltebilecektir.

Başvuru Nasıl Yapılır?

     Satın aldığı mal ayıplı çıkan tüketici, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre satıcının yerleÅŸim yerinde bulunan il/ilçe Tüketici Hakem Heyetleri’ne veya Tüketici Mahkemelerinde baÅŸvurularak zararının giderilmesini isteyebilir. 

     Ayrıca, 2018 yılı itibariyle Ä°l Tüketici Hakem Heyetleri için deÄŸeri 6 bin 860 TL, ilçe Tüketici Hakem Heyetleri için deÄŸeri 4 bin 570 TL’nin altında bulunan uyuÅŸmazlıklar için Tüketici Sorunları Hakem Heyetine baÅŸvurulması zorunludur.

Zamanaşımı

• Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleÅŸmede daha uzun bir süre belirlenmediÄŸi takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir.
• Ä°kinci el satışlarda ise kural olarak satıcının ayıplı maldan sorumluluÄŸu bir yıldan az olamaz.
• Konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda taşınmazın teslim tarihinden itibaren beÅŸ yıldır.

Ancak, satılan malın ayıbı, tüketiciden satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmiÅŸse zamanaşımı süresinden yararlanılamaz. 

Avukat UÄŸurcan AKTAR - Ä°stanbul Barosu