Mirastan Kimler Pay Alabilir?
Mirastan kimin, nasıl pay alacağı ve yasal haklarının nasıl korunacağı konusu Türk hukuku sistemi içerisinde önemli bir yere sahiptir. Öncelikle belirtmek gerekir ki mirasta büyük hak kayıplarına uÄŸranılmaması için biravukata danışılması yasal haklarınızın korunması açısından yararınıza olacaktır.
Türk miras hukuku sisteminde mirastan pay alacak olanlar miras bırakan kiÅŸinin yasal mirasçılarıdır. Yasal mirasçıların belirlenmesi noktasında Türk Hukuk sisteminde ‘zümre usulü’ benimsenmiÅŸtir. Bu usulde esasen bir zümrenin mirasçılığı diÄŸer zümrenin miras almasına engel olmaktadır. ÖrneÄŸin ölen kiÅŸinin (murisin), dört çocuÄŸu var ve aynı zamanda annesi de hayatta ise zümre usulü prensibince miras bırakanın altsoyu öncelikli mirasçı olacağından ölenin hayatta olan annesi mirastan pay alamayacaktır. Yani kısaca ölenin çocuÄŸu hayatta ise annesine miras düÅŸmeyecektir.
Ayrıca ölen kiÅŸi saÄŸlığında evlat edinmiÅŸ ise evlatlık da ölenin diÄŸer çocukları gibi mirastan faydalanır. Hatta evlat edinilen kiÅŸi önceki ailesinden de mirasçı olmaya devam eder.
Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen yasal mirasçılar sırası ile;
- ölenin varsa eÅŸi, ölenin altsoyu yani çocukları ve torunları,
- ölenin üstsoyu ana ve babası, kardeÅŸleri,
- ölenin büyükanne ve büyükbabası ve bunların çocuklarıdır.
Mirastan Pay Oranları Ne Kadardır?
– Mirastan pay alacak kiÅŸiler ilk olarak eÅŸ ve altsoyu yani çocuklardır. Mirastan pay alacak olan eÅŸ açısından bu pay ¼ oranındadır. Geri kalan miras ise çocuklar arasında eÅŸit pay edilir. EÄŸer miras bırakacak kiÅŸinin çocuklarının mirasbırakandan önce vefatı söz konusu ise bu durumda torunlar mirasçı statüsü kazanmaktadır.
– Mirasbırakanın altsoyunun bulunmadığı durumlarda anne ve babası ile birlikte eÅŸi mirasçı olacaktır. Mirasçı olarak anne, baba ve eÅŸin olduÄŸu durumlarda eÅŸin mirastan alacağı pay ½ olmaktadır. Bu durumda anne ve babanın da mirasbırakandan önce vefat etmesi halinde aynı anne ve babadan olan kardeÅŸler mirastan eÅŸit pay alacak kiÅŸiler olacaktır.
– Miras bırakacak kiÅŸinin geride annesi, babası ve kardeÅŸinin de olmaması durumunda mirasçı olarak büyükanne, büyükbaba ve bunların çocukları eÅŸ ile birlikte mirastan pay alacak kiÅŸilerdir. Böyle bir durum olması durumunda eÅŸin mirası ¾ pay olacaktır.
– Miras bırakacak kiÅŸi açısından geride hiçbir yasal mirasçısının olmaması durumunda ise tüm tereke devlete kalmaktadır.
Mirasta Saklı Pay Nedir?
Türk Hukuku’nda saklı pay, mirasbırakanın kanunda gösterilen yasal mirasçılarının; miras üzerinde kanunen korunan paylarını ifade etmektedir. Yani mirasbırakan kiÅŸi ölmeden önce birtakım vasiyetlerde bulunmuÅŸ olabilir, belki de mirasının tümünü bir ÅŸahsa veya vakfa bağışlamış olabilir. Fakat iÅŸte tam da bu noktada mirasbırakanın bu tasarrufunu yasal mirasçılar lehine sınırlayan düzenlemeler saklı pay olarak nitelendirilir. Mirasbırakan ölüme baÄŸlı tasarrufu ile yasal mirasçıların saklı payı üzerinde tasarruf etmiÅŸ olsa dahi yasal mirasçılar tenkis davası açarak saklı paylarını talep etme imkanına sahip olacaktır.
ÖrneÄŸin Yavuz’un annesi Safiye, ölmeden önce vasiyetname ile tek malvarlığı olan evini diÄŸer çocuÄŸu Aslı’ya bırakmıştır. Bu durumda Yavuz, Aslı’ya karşı miras hukukundan doÄŸan haklarını kullanmak ve saklı miras payını alabilmek için tenkis davası açabilmektedir.
Saklı Pay Miktarı Ne Kadardır?
- Altsoyun yani çocukların saklı payı yasal miras payının yarısıdır.
- Üstsoyun sadece anne ve babanın, saklı payı ana ve babanın her biri için yasal miras payının dörtte biridir.
- EÅŸ için saklı pay oranı, kimlerle birlikte mirasçı olduÄŸuna göre deÄŸiÅŸmektedir. Bu anlamda saÄŸ kalan eÅŸ, miras bırakanın çocukları veya ana babası ile birlikte mirasçı olursa saklı pay yasal miras payının tamamıdır. SaÄŸ kalan eÅŸ, tek başına veya yukarıdaki kiÅŸiler haricinde kiÅŸilerle birlikte mirasçı olursa saklı pay oranı mirasın dörtte üçüdür.
Evlilik Dışı Çocuk Mirastan Pay Alabilir mi?
Yasal mirasçı olmak bakımından çocuÄŸun evlilik içinde veya dışında olmasının bir önemi yoktur. Önemli olan çocuÄŸun mirasbırakan ile soybağının kurulmuÅŸ olmasıdır.
Anne ile soybağı doÄŸumla kurulduÄŸundan ölen kadının evlilik dışı sahip olduÄŸu çocuk her halükarda mirasından pay alır.
Baba ile çocuk arasında soybağı tanıma ve mahkeme hükmü ile de kurulabilmektedir. Dolayısı ile baba ile çocuk arasında kurulmuÅŸ geçerli bir soybağı var ise elbette çocuk miras almaya hak kazanacaktır. Yasal anlamda böyle bir soybağı kurulmadı ise vasiyetname veya miras sözleÅŸmesi yapmak sureti ile ölümünüzden sonra sonra hüküm ifade etmek üzere evlilik dışı çocuÄŸunuzu tanıyabilirsiniz.
ÖrneÄŸin bir kimse evlilik dışı olan çocuÄŸunu tanıma yapmadan ölürse, evlilik dışı çocuk bu hususta öncelikle “babalığın tespiti” için dava açacak ve akabinde miras payını alacaktır.
Önemli not: Miras Hukukunda doÄŸan uyuÅŸmazlıklarınızın çözümünde destek ve yasal haklarınız hakkında daha detaylı bilgi almak için bir avukat ile iletiÅŸime geçmeniz tavsiye olunur.