Haber Detay

BoÅŸanmada Maddi ve Manevi Tazminat

Evlilik birliÄŸi; Ä°yi günde, kötü günde ve bir ömür boyu mutluluk dilekleri ile kurulur. Ancak iyi dileklere raÄŸmen evlilik birliÄŸinin sonlandırılması da bir seçenektir. BoÅŸanma halinde de eÅŸlerin tazminat talebi hakları bulunmaktadır.

Evlilik birliÄŸinin sonlandırılması yada hukuki deÄŸimi ile boÅŸanmada tazminat hakkı  4721 S Türk Medeni Kanunu tarafından taraflara tanınmış haklardan birisidir. Buna göre BoÅŸanma Davalarında Maddi Manevi Tazminat : Mevcut veya beklenen menfaatleri boÅŸanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir (TMK. m: 174/1). BoÅŸanmaya sebep olan olaylar yüzünden kiÅŸilik hakkı saldırıya uÄŸrayan taraf, kusurlu olan diÄŸer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir (TMK. m: 174/11)

BoÅŸanmada Maddi Tazminat

BoÅŸanma davasında Maddi tazminat talebinde bulunma hakkı 4721 s Türk Medeni Kanununda düzenleme altına alınmıştır.Mevcut veya beklenen menfaatleri boÅŸanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir (TMK. m: 174/1).BoÅŸanmada maddi tazminat talebinde bulunacak olan eÅŸ aÅŸağıdaki ÅŸartlar dahilinde maddi tazminat talebinde bulunabilir.

BoÅŸanmada Maddi Tazminat Ä°stemenin Åžartları

• ·  Tazminat isteyen taraf kusursuz ya da daha az kusurlu olmalıdır.
• ·  Davalı taraf kusurlu olmalıdır.
• ·  Davalı taraf boÅŸanmaya kendi kusuruyla sebep olmuÅŸsa, onun aleyhine tazminata hükmedilemez.
• ·  Tazminat isteyen tarafın mevcut veya beklenen menfaati boÅŸanma sebebiyle zedelenmiÅŸ olmalıdır.

TAZMÄ°NAT Ä°STEYEN TARAFIN KUSURSUZ YA DA DAHA AZ KUSURLU OLMASI

Maddi tazminat için, talep eden tarafın evlilik birliÄŸinin sonlanmasına yol açan olaylarda kusursuz yahut daha az kusurlu olması gerekir. Tazminat isteyen tarafın kusurları bulunmakla beraber, bunlar boÅŸanmaya sebep olan diÄŸer olaylara oranla ikinci derecede kalıyor yahut tahriklerin bir sonucu olmaktan ileri gitmiyorsa talepte bulunan yine kusursuz sayılmalıdır. Evlilik birliÄŸinin sürdürülmesi eÅŸlerin karşılıklı çabaları ile mümkündür. BoÅŸanma aÅŸamasına gelen evliliklerde tarafların tamamı ile kusursuz olma durumu çok nadir rastlanan bir durumdur. Bir önceki 743.s Türk Kanunu Medenisi tazminat talebi için kusursuz olma ÅŸartını öngörmekteydi. Bu ÅŸartın doÄŸal sonucu maddi tazminat isteme olasılığını çok daraltıyordu. 4721 s Medeni Kanun’da yapılan düzenleme ile bu kriter yumuÅŸatıldı. Böylece kriter olarak kusursuz olma ya da daha az kusurlu olma seçenekleri bir arada tutularak, kusurlu olmasına karşın diÄŸer taraf ile karşılaÅŸtırıldığında kusuru daha az olan tarafa maddi tazminat talep etme yolu açılmış bulunmaktadır.

DAVALI TARAFIN KUSURLU OLMASI

Maddi tazminat talebi için davalı tarafın kusurlu olması gerekmektedir. Davalı tarafın boÅŸanmada kusuru yok ise, tazminat ödemesi yönünde bir hüküm verilemez.Davalı tarafın iradi olmayan davranışları, örneÄŸin akıl hastalığı nedeniyle boÅŸanmaya karar verilmesi halinde, ayırtım gücü olmayan davalı aleyhine maddi tazminata hükmedilmez. Keza eÅŸit kusur halinde de tazminat hükmedilemez.

Evlilik birliÄŸinin temelinden sarsılmasına sebep olan olaylarda taraflar eÅŸit kusurlu ise maddi ve manevi tazminat taleplerinin reddi gerekir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, Esas: 2010/21246, Karar: 2011/21149 Ä°çtihat)

Davacı kadın savcılık soruÅŸturma dosyasında verdiÄŸi ifadesinde dava dışı bir kiÅŸiyle birlikte olduÄŸunu kabul ettiÄŸinden her iki taraf da sadakatsiz olup boÅŸanmaya neden olan olaylarda eÅŸit kusurlu olduklarının kabulü gerekir. Bu durumda eÅŸit kusurlu davacı lehine maddi ve manevi tazminata hükmedilmesi usul ve yasaya aykırıdır.Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, Esas: 2012/19068, Karar: 2013/5161 Ä°çtihat

MEVCUT VEYA BEKLENEN BÄ°R MENFAATÄ°N BOÅžANMA SEBEBÄ° Ä°LE ZEDELENMÄ°Åž OLMASI

Mevcut menfaat, evlilik birliÄŸi boÅŸanma ile ortadan kalkmamış olsaydı, kusursuz yahut daha az kusurlu olan tarafın saÄŸlamaya devam edecek olduÄŸu yararlardır.Beklenen menfaat, saÄŸlanmış veya saÄŸlanmakta olan bir menfaat olmayıp kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafın evlilik devam etseydi ileride saÄŸlayacağı bir takım yararlar anlamına gelir.Maddi Tazminat talep edebilmek için boÅŸanma gerçekleÅŸmemiÅŸ olsa idi , kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafın evlilik birliÄŸinden saÄŸlamaya devam edeceÄŸi yararlar boÅŸanma sebebiyle zedelenmiÅŸ olması gerekir. Bununla beraber , evlenme sırasında yapılmış masraflar veya hediyeler , maddi tazminat talebi içerisine dahil edilemez.

Evlilik birliÄŸinin sonlandırılmasında bayan kanunun tabiri ile karı en çok maÄŸduriyet yaÅŸayan konumundadır. Zira yuva kurma ideali ile kariyer yapma ideali her zaman toplumsal gerçeklerle örtüÅŸmemektedir. Evlilik birliÄŸinin kurulması aÅŸamasında yada doÄŸumdan sonra mesleÄŸini bırakan, evlilik içerisinde ev iÅŸleri ile ilgilenen bu nedenle maddi anlamda bir tasarruf yapma imkanı bulunmayan eÅŸ, boÅŸanmada maddi tazminat talebinde bulunabilmektedirler. Bununla beraber eÅŸin, evliliÄŸe güvenerek üniversite eÄŸitimini yarıda bırakması 174/1 kapsamında boÅŸanma yüzünden mevcut veya beklenen menfaat olarak deÄŸerlendirilmemektedir.

MADDÄ° TAZMÄ°NAT DAVASININ MÄ°KTARI VE ÅžEKLÄ°

BoÅŸanma davasında maddi tazminata hükmedilebilmesi için bu yönde bir talebin olması gerekir.Bu talep boÅŸanma dava dilekçesi ile birlikte, dava dilekçesi ile istenmemiÅŸse dava sonuna kadar yazılı veya sözlü olarak ya da boÅŸanma davasından sonra ayrı bir dava ile yapılabilir.

Maddi tazminat talep halinde gerçekleÅŸir, eÄŸer bir istem olmaz ise hakim kendiliÄŸinden maddi tazminata hükmetmez. Her ne kadar Medeni Kanunda maddi tazminatın boÅŸanma gerçekleÅŸtikten sonra ayrı bir dava ile istenemeyeceÄŸi yönünde bir hüküm bulunmasa da, Yargıtay Kararlarında genel görüÅŸ maddi tazminatın boÅŸanma davası ile eÅŸ zamanlı olarak hükme baÄŸlanması gerektiÄŸi yönündedir. Ancak belirtmek gerekir ki, maddi tazminat talebi için bir davanın boÅŸanma gerçekleÅŸtikten sonra açılmasını engelleyen bir durum bulunmamaktadır.

Maddi tazminatın miktarı Mahkemeler tarafından hakimin takdirine dayalı olarak belirlenir. Hakim bu miktarı belirlerken göz önünde bulundurduÄŸu kıstaslar tarafların ekonomik durumları, evlilik süresi ve tarafların kusur dereceleridir. Zaman zaman ünlülerin ya da zengin ailelerin boÅŸanma davalarında astronomik rakamların dile getirilmesi bu kıstasın bir sonucudur.

Ödeme gücünü aÅŸan bir talepte bulunulması halinde bu talep gerçekleÅŸmeyecektir. Miktarı gibi tazminatın ödenme ÅŸeklini de hakim belirlemektedir. Tazminat; belli bir miktarın toplu olarak ya da ÅŸartlar uyarınca irat ÅŸeklinde ödenmesi veya bazı malların davacı tarafa verilmesi ÅŸeklinde gerçekleÅŸebilir..

Tazminat taleplerinde eÅŸin ödeyebileceÄŸi tazminat tutarının iyi deÄŸerlendirilmesi gerekmektedir. Maddi tazminat taleple sınırlandırılmıştır. EÅŸin ödeyeceÄŸinden fazla talep edilen tazminat talebi reddedileceÄŸi gibi, ödeme gücünün altında talep edilmesi halinde de taleple baÄŸlılık ilkesi gereÄŸi daha fazla tazminat hükmedilmemektedir. Mahkemeler karşı tarafın ödeme gücü ve maddi zararın tespiti ile birlikte tazminata hükmederken eÅŸin talep ettiÄŸi tazminat miktarı üzerinde bir tazminat vermemektedir. Örnek; boÅŸanma davasında maddi tazminat talep eden kiÅŸinin tazminat talebini 1.000.000,00.-TL kabul ettiÄŸimizde 1.000.001,00.-TL tazminata hükmedilemez.

Evlilik birliÄŸinin sonlandırılmasında en önemli hususlardan birisi maddi tazminat talep edecek kiÅŸilerin talep edeceÄŸi tazminat miktarını doÄŸru belirlemesi ve tazminatı gerektirecek vakıaları, zararı ispat etmesi gerekir. Bu aÅŸamadı boÅŸanacak eÅŸlerin hukuki yardıma ihtiyaçları vardır. Davada istenilen neticeye ulaşılması ancak uzman hukukçuların yardımı ile mümkündür. Aksi durum zara kaybı demektir. 

BOÅžANMADA MANEVÄ° TAZMÄ°NAT

BoÅŸanma davasında bir diÄŸer tazminat çeÅŸide de manevi tazminat talebidir.Manevi tazminat, kiÅŸilik hakları saldırıya uÄŸrayan eÅŸin, bu zararın giderilmesi amacını gütmektedir. BoÅŸanmada manevi tazminat talebi boÅŸanmayı gerektiren olaylar içinde karşı taraftan daha az kusurlu olmasına baÄŸlıdır.

Boşanmada Manevi Tazminat İstemenin Şartları

• ·  Davalı taraf kusurlu olmalıdır.
• ·  Kusurun ağır olması ÅŸart deÄŸildir.
• ·  Tazminat isteyen tarafın kiÅŸilik hakkı zedelenmiÅŸ olmalıdır.
• ·  KiÅŸilik hakkının zedelenmiÅŸ olup olmadığı, boÅŸanmaya sebep olan olayın mahiyetine ve istemde bulunan tarafın duyduÄŸu elem ve üzüntünün derecesine göre tayin edilir.

DAVALI TARAFIN KUSURLU OLMASI

BoÅŸanma davalarında manevi tazminat isteyen kiÅŸi açısından, davalı tarafın kusurlu bulunması ÅŸarttır. Burada önemli olan kusurun ağır olup olmaması deÄŸildir. Davada incelenen davalı tarafın diÄŸer tarafın kiÅŸilik haklarına saldırıda bulunma kusurunda bulunup bulunmadığıdır. EÅŸ deÄŸiÅŸle manevi tazminat ödemesinin esas koÅŸulu davalının kusurunun karşı tarafın kiÅŸilik haklarına saldırı niteliÄŸinde olup olmadığıdır. Davalının kusurunun karşı tarafta yarattığı elem ve üzüntü dikkate alınmaktadır.

KiÅŸilik haklarına saldırı teÅŸkil eden maddi bir hadisenin varlığı ispat edilemediÄŸinden, davacı eÅŸ için manevi tazminata hükmedilemez.Yargıtay 2. H.D 2013/4478 Esas 2013/7945 Karar Ä°çtihat

Tarafların, evlilikleri süresince saÄŸlıklı bir cinsel iliÅŸki kuramadıkları, yapılan soruÅŸturma ve toplanan delillerden anlaşılmaktadır. Davacı kadında, cinsel iliÅŸkiye engel olacak fizyolojik ve psikolojik bir rahatsızlık saptanmamıştır ve cinsel iliÅŸkiden kaçınanın davacı olduÄŸuna iliÅŸkin bir delil de mevcut deÄŸildir. Bu halde, saÄŸlıklı bir cinsel iliÅŸkinin gerçekleÅŸtirilememesinde davalı kocanın kusurlu olduÄŸu kabul edilmelidir. O halde boÅŸanmaya sebep olan olaylarda ağırlıklı olarak kusurlu olan taraf davalı kocadır ve bu sebeple 4721 S.K. m.174 gereÄŸince maddi ve manevi tazminatla sorumlu tutulması gerekir.Yargıtay2.H.D Esas:2014/11934, Karar:2014/25373 Ä°çtihat

EÅŸini rahatsız edecek ÅŸekilde eski erkek arkadaşından bahseden ve eÅŸinin yüzüne tüküren davalı kadın, dava dosya içeriÄŸine göre, boÅŸanmaya neden olan olaylarda tam kusurlu olmakla; lehine manevi tazminata hükmedilemez.Yargıtay 2. H.D, Esas: 2013/17126, Karar: 2013/21895 Ä°çtihat

Davacının birlik görevlerini yerine getirmemesi ve eÅŸini kendi anne babasıyla oturtması tek başına davalının kiÅŸilik haklarına saldırı olarak deÄŸerlendirilemez. Davalının kiÅŸilik haklarına saldırı teÅŸkil eden maddi bir olayın varlığı da kanıtlanamadığına göre davalının manevi tazminat isteÄŸinin reddi gerekir.Yargıtay H.G.K, Esas: 2012/2-795, Karar: 2013/304 Ä°çtihat

Evlilik birliÄŸinin temelinden sarsılmasına neden olan olayların kiÅŸilik haklarına saldırı teÅŸkil ettiÄŸi ve boÅŸanma sonucu diÄŸerinin maddi desteÄŸini yitiren eÅŸ lehine, ağır veya eÅŸit kusurlu olmadığı hallerde maddi ve manevi tazminata hükmedilmesi gerekir.Yargıtay 2.H.D 2004/6581 E. 2004/9516 K. Ä°çtihat

TAZMİNAT İSTEYEN TARAFIN KİŞİLİK HAKKININ ZEDELENMİŞ OLMASI

BoÅŸanmalarda manevi tazminat talep edecek kiÅŸinin, boÅŸanmaya neden olaylar nedeniyle kiÅŸilik haklarının zedelenmesi gerekir. 743.s Türk Kanunu zedelenmenin ağır olmasını ÅŸartını arıyordu 4721 s Türk Medeni kanununda ise kiÅŸilik hakkı zedelenmesinin büyüklüÄŸünün önemli olmadığını zedelenmenin ağır olmasının gerekmediÄŸini belirtmektedir.

Davacı tarafın kiÅŸilik haklarının nasıl zedelenmiÅŸ olduÄŸu, boÅŸanmaya sebep olan olaylara ve davacının duyduÄŸu üzüntünün derecesine göre belirlenmektedir. EÅŸlerden birinin kusuru sonucu gerçekleÅŸen bir boÅŸanmada diÄŸer eÅŸ çektiÄŸi manevi acılar sebebi ile yaÅŸadığı saÄŸlık problemleri, sosyal ve iÅŸ çevresinde yaÅŸadığı olumsuzluklar, mahalle ve aile baskısı sebebiyle kiÅŸilik hakları zedelenmiÅŸ olabilir. Ya da boÅŸanmanın yol açtığı dedikodular kiÅŸiyi çok büyük bir kedere düÅŸürmüÅŸ olabilir. Bu tür durumlarda manevi tazminat talep etme hakkı doÄŸmaktadır.

DiÄŸer tarafın kiÅŸilik hakkının zedelenmesi genel olarak zina sebebi ile açılmış olan boÅŸanma davalarında görülmektedir. Zina yapmış olan üçüncü kiÅŸiden manevi tazminat talebinde, bu kiÅŸinin bu olayı kiÅŸinin evli olduÄŸunu bilerek kasten yapıp yapmadığına bakılarak karar verilebilir. GörüÅŸler bu tür durumlarda üçüncü kiÅŸiden manevi tazminat talep edilebileceÄŸi yönündedir. Bu konu aÅŸağıda üçüncü kiÅŸilere karşı açılabilecek tazminat talepleri konuÅŸanda incelenmiÅŸtir.

MANEVÄ° TAZMÄ°NAT DAVASININ MÄ°KTARI VE ÅžEKLÄ°

Manevi tazminat miktarı da aynen maddi tazminat miktarı da yapmış oluÄŸumuz açıklamalar gibi mahkeme tarafından belirlenir. Davaya bakan Mahkeme kiÅŸilik haklarının ne kadar zedelendiÄŸini tespit ederek, boÅŸanmaya yol açan olayın ağırlığına göre manevi tazminat miktarını belirler.

Manevi tazminat miktarının belirlenmesinde göz önünde bulundurulacak bir diÄŸer kıstas ta davalının mali gücüdür. Manevi tazminat olarak sadece nakdi tazminata hükmedilir, paradan baÅŸka bir ÅŸeye hükmedilemez.

Manevi tazminata da aynen maddi tazminat talebinde olduÄŸu gibi davada talep edilmesi halinde hükmedilir. Manevi tazminat boÅŸanma davası görülürken ya da boÅŸanma davasından sonra açılacak ayrı bir dava ile talep edilebilir.

Yargıtay a göre; boÅŸanma davalarında ilamın fer’i niteliÄŸinde bulunan maddi ve manevi tazminatın infaz edilebilmesi için , kararın kesinleÅŸmiÅŸ olması gerekir “

ZAMANAÅžIMI 

EvliliÄŸin boÅŸanma sebebiyle sona ermesinden doÄŸan dava hakları, boÅŸanma hükmünün kesinleÅŸmesinin üzerinden 1 yıl geçmekle zamanaşımına uÄŸrar.

BOÅžANMA DAVALARINDA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARÅžI TAZMÄ°NAT DAVASI

Maddi tazminat talebinden farklı olarak manevi tazminat talebi 3. kiÅŸilere karşı da açılabilmektedir. Özellikle evlilik birliÄŸine sadakatin ortadan kalktığı durumlarda evli eÅŸin baÅŸka biri ile iliÅŸkisi nedeniyle boÅŸanma davası açan eÅŸ, zina olayının gerçekleÅŸtiÄŸi 3. kiÅŸilere kiÅŸilik haklarının saldırıya uÄŸramış olması nedeniyle manevi tazminat davası da açabilmektedirler. Burada dikkat edilmesi gereken husus aldatmanın gerçekleÅŸtiÄŸi 3. kiÅŸinin evlilikten haberinin olmasıdır. Aksi takdirde eÅŸin evli olduÄŸunu saklayarak birlikte olduÄŸu üçüncü kiÅŸinin tazmin yükümlülüÄŸü bulunmamaktadır.

Her iki tazminat çeÅŸidi için de uzman hukukçulardan yardım alınması mahkemeden beklenen neticenin gerçekleÅŸmesi açısından önem arz etmektedir.