İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davası
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davası, kiralayanın kendisi ve yakınlarının ihtiyacı nedeniyle kira sözleÅŸmesini sona erdirme yollarından biridir. Dava, hem konut hem iÅŸyerine iliÅŸkin olabilir. Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davası kabul edildiÄŸi takdirde kiracının taşınmazdan tahliyesi gerçekleÅŸmektedir.
Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davası Nedir?
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davası, kiralayan veya kiralayanın yakınları tarafından kiralanan taşınmaza ihtiyaç duyulması halinde açılan ve kiracının tahliyesini saÄŸlayan davadır. Bu dava, ihtiyaç hususu kanıtlandığı takdirde kira sözleÅŸmesini sona erdirerek kiracının taşınmazdan tahliyesini saÄŸlamaktadır.
Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davası Åžartları
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davasının ÅŸartları Türk Borçlar Kanunu m. 350 hükmünde sayılmıştır. Buna göre, ihtiyaç nedeniyle tahliye davasının açılarak kiralanan taşınmazdan kiracının tahliyesinin gerçekleÅŸtirilebilmesi için üç ÅŸart bir arada gerçekleÅŸmelidir.
Ä°htiyaç olmalıdır.
Kiraya verenin kendisi, eÅŸi, altsoyu, üstsoyu ve kanun gereÄŸi bakmakla yükümlü olduÄŸu kiÅŸilerin konut veya iÅŸ yeri ihtiyacı bulunmalıdır. Ev sahibinin ihtiyacı nedeniyle tahliye davası açma hakkı mevcut olduÄŸu gibi eÅŸi, altsoyu, üstsoyu ve bakmakla yükümlü olduÄŸu kiÅŸilerin ihtiyacı nedeniyle tahliye davası açma hakkına da sahiptir. Kiraya veren, belirtilen kiÅŸiler dışındaki herhangi bir yakının ihtiyacına dayanarak ihtiyaç nedeniyle kiracının tahliyesi mümkün deÄŸildir.
TBK m. 350 hükmünde “altsoy” ve “üstsoy” ifadesi kullanılmıştır. Dolayısıyla kiraya verenin torunu, büyükanne ve büyükbabasının ihtiyacı nedeniyle de tahliye davası açılması mümkündür.
Gerçek, zorunlu ve samimi bir ihtiyaç olmalıdır.
Kiraya verenin konut veya iÅŸyeri gereksinime dayanarak açtığı davanın kabul edilebilmesi için gereksinimin gerçek, zorunlu ve samimi olması gereklidir.
Ä°htiyacın gerçek olmadığı ve kira bedelini artırmak, baÅŸkasına kiraya vermek, kiracıyı rahatsız etmek sebepleriyle açılan davalar reddedilmektedir.
Gereksinim nedeniyle tahliye davası;
- Kiraya verenin kirada oturması,
- Kiraya verenin saÄŸlık durumunun kiralanan eve geçmeyi gerektirmesi,
- Kiraya verenin oturmakta olduğu yerin konut ihtiyacını karşılamaya yetmemesi,
- Kiraya verenin yaşayış tarzının gerektirmesi,
- Kiraya verenin oturduğu yerin altında bulunan kiradaki odaya odun koyma ihtiyacı,
- Kiraya veren ve eşinin ayrı yaşama talebinin kabul edilmesi halinde,
- Kiraya verenin çocuklarının öÄŸrenim sebebi,
- Kiraya verenin memuriyet sebebi,
hallerinde kabul edilmektedir.
1 ay içerisinde açılmalıdır.
Belirli süreli kira sözleÅŸmesinin sona ermesinden ve belirsiz süreli kira sözleÅŸmesinde fesih dönemi veya fesih bildirimi için öngörülen sürelere uyularak 1 ay içinde açılmış olmalıdır.
Kira sözleÅŸmesinin sona erme tarihi sözleÅŸme hükümlerine göre tespit edilir.
Taraflar kira sözleÅŸmesinin sona ereceÄŸi tarihi belirlediÄŸi takdirde kiraya veren, sözleÅŸmenin sona erdiÄŸi tarihten itibaren 1 ay içinde dava açmalıdır.
Taraflar kira sözleÅŸmesinin sona ereceÄŸi tarihi belirlemediÄŸi takdirde kiraya veren, her bir 6 aylık fesih dönemi içinde en az 3 ay önce kiracıya bildirimde bulunmak koÅŸuluyla fesih dönemi sonundan itibaren 1 ay içinde dava açmalıdır.
Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davası Ne Zaman Açılabilir?
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davası ne zaman açılır sorusunun cevabı kira sözleÅŸmesinin niteliÄŸine göre deÄŸiÅŸmektedir. Buna göre;
- Belirli süreli kira sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme süresinin sona ermesinden itibaren 1 ay içinde ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açılmalıdır.
- Belirsiz süreli kira sözleÅŸmelerinde, fesih dönemi ve fesih bildirimi için öngörülen sürelerden itibaren 1 ay içinde ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açılmalıdır.
Hem konut ihtiyacı nedeniyle hem iÅŸyeri ihtiyacı nedeniyle tahliye davası açma süresi aynı koÅŸullara tabidir.
Ä°htiyaç sebebiyle tahliye, süre ÅŸartına uyulmaksızın açıldığı takdirde dava usulden reddedilmektedir. Ancak dava, kiraya verenin kira sözleÅŸmesini sona erdirme iradesini açıklamış olması nedeniyle ihtarname yerini tutacaktır.
Ä°htiyaç Sebebiyle Tahliye Ä°htar Åžart Mı?
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye, ihtarname ÅŸartı kapsamında üçe ayrılarak incelenmektedir. Belirli süreli kira sözleÅŸmelerinde, ihtarname ÅŸartı aranmazken belirsiz süreli kira sözleÅŸmelerinde ihtarname ÅŸartı aranmaktadır.
Belirli Süreli Kira SözleÅŸmelerinde Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davası
Belirli süreli kira sözleÅŸmelerinde, ihtiyaç sebebiyle tahliye davası açmak için kiracıya ihtarname gönderme zorunluluÄŸu bulunmamaktadır. Dolayısıyla, belirlenen sürenin bitiminden itibaren 1 ay içinde doÄŸrudan dava açılır.
Belirli süreli kira sözleÅŸmelerinde kiracıya gönderilen ihtarname dava açma süresinin uzamasına yarayacaktır. Kiralayan kiracıya, sürenin bitiminden itibaren 1 ay içinde dava açacağını bildiren bir ihtarname gönderdiÄŸi takdirde dava açma süresi 1 kira yılı uzar.
Belirsiz Süreli Kira SözleÅŸmelerinde Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davası
Belirsiz süreli kira sözleÅŸmelerinde, ihtiyaç sebebiyle tahliye davası açmak için fesih bildirim süresi olan 6 aylık dönemin sona ermesinden itibaren en az 3 ay öncesine kadar kiracıya ihtarname gönderilmesi gerekir.
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye, ihtarname ÅŸartına uyulduÄŸu takdirde sürenin bitiminden itibaren 1 ay içinde açılmalıdır.
Yeni Malikin İhtiyacı Nedeniyle Tahliye Davası
Yeni malik, kiralananı edinme tarihinden itibaren 1 ay içinde kiracıya ihtarname göndererek ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açabilir. Yeni malik, ihtarname ÅŸartına uyduÄŸu takdirde 6 ay içinde dava açma hakkına sahiptir.
Yeniden Kiralama Yasağı
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davası neticesinde kiracının tahliyesi gerçekleÅŸtikten sonra kiraya veren nezdinde “yeniden kiralama yasağı” söz konusu olacaktır.
Kiraya veren; tahliye edilen taşınmazı 3 yıl boyunca, haklı bir sebep olmadıkça, tahliye edilen kiracıdan baÅŸka bir kiÅŸiye kiralayamaz. Aksi takdirde kiracının tazminat davası açma hakkı mevcuttur. Tazminat, son 1 yıllık kira bedelinden az olamaz.
Ä°htiyaç Sebebiyle Tahliye Davasını Kimler Açabilir?
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davası, kural olarak, kiraya veren tarafından açılmaktadır.
Kira sözleÅŸmesinin konusu olan taşınmaz paylı mülkiyet rejimine tabi olduÄŸu takdirde ihtiyaç nedeniyle tahliye davası, paydaÅŸların çoÄŸunluÄŸu tarafından açılmalıdır.
Yargıtay, kira sözleÅŸmesinin tarafı olmayan malik ya da intifa hakkı sahibinin de ihtiyaç sebebi ile tahliye davası açabileceÄŸini kabul etmiÅŸtir.
Kiralayanı sonradan edinen yeni malik de ihtiyaç nedeniyle tahliye davasını açma hakkına sahiptir.
Dolayısıyla, ihtiyaç nedeniyle tahliye davası;
- Kiraya veren,
- Yeni malik,
- Kira sözleÅŸmesinin tarafı olmayan malik,
- Kira sözleÅŸmesinin tarafı olmayan intifa hakkı sahibi
tarafından açılabilir.
Ä°htiyaç Sebebiyle Tahliye Davası Nerede Açılır?
Ä°htiyaç sebebiyle tahliye davası, kiralananın bulunduÄŸu yer sulh hukuk mahkemesinde açılır. Zira, kira iliÅŸkisinden doÄŸan davalar bakımından görevli mahkemeler sulh hukuk mahkemeleridir. Ä°htiyaç sebebiyle tahliye davası bakımından yetkili mahkemeler ise kiralananın bulunduÄŸu yer mahkemeleridir.
Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Kaç Ay Sürer?
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davası ortalama 3 ay sürmektedir. Mahkemenin iÅŸ yoÄŸunluÄŸu, dava ÅŸartlarının yerine getirilmesi, davacı sayısı gibi faktörler süreyi etkileyecektir.
Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davası Masrafları Kim Öder?
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davası açarken masraflar davacı tarafından ödenecektir. Dava neticesinde, taşınmazdan tahliye edilen kiracı aleyhine masrafların ödenmesine hükmedilir.
Ev Sahibi Kendim Oturacağım Deyip Kiracıyı Çıkarabilir Mi?
Kiraya veren, kendisini konut ihtiyacı nedeniyle ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açarak kiracıyı tahliye etme hakkına sahiptir. Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davasının kabul edilerek kiracının çıkarılabilmesi için kiraya veren kendi ihtiyacını ispat etmekle yükümlüdür.
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davasının ÅŸartları saÄŸlandığı ve malikin ihtiyacının gerçek olduÄŸu ispatlandığı takdirde kiracı tahliye edilecektir.
Konut İhtiyacı Nedeniyle Tahliye Yargıtay Kararları
Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davasında Davacı Sıfatı
“Dava konusu taşınmazın mülkiyetinin davacılardan A.A'e ait olduÄŸu, A.B ve A.C'in yarı yarıya intifa hakkına sahip bulunduÄŸu, davaya dayanak yapılan 01/06/2013 tarihli kira sözleÅŸmesinin kiraya veren sıfatıyla intifa hakkı sahipleri A.B. ve B.B ile kiracı sıfatıyla davalılar arasında imzalandığı uyuÅŸmazlık konusu deÄŸildir. Kiraya veren intifa hakkı sahibi A.B 'in 22/08/2017 tarihinde vefat etmesi nedeniyle intifa hakkı ve bu hakka baÄŸlı olan kiraya veren sıfatı da sona ermiÅŸ, malik kira sözleÅŸmesinin tarafı haline gelmiÅŸtir. Yani A.B’in mirasçıları kiraya veren sıfatına sahip deÄŸillerdir. Bu durumda, taşınmazın yarı payında intifa hakkı sahibi ve kiraya veren A.C. ile diÄŸer payı için sona eren intifa hakkı nedeniyle malik A.A'in tahliye davası açabileceÄŸi, diÄŸer davacı X.Y'in aktif dava ehliyetine sahip olmadığı anlaşılmıştır.” (Y. 3. HD, 28.06.2022 T., 2022/2469 E., 2022/6233 K.)
Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davası Ä°htarname Åžartı
“Davacı dava konusu taşınmazı 12.02.2015 tarihinde iktisap etmiÅŸ ve 17.02.2015 tarihinde davalı adına keÅŸide ettiÄŸi ihtarla kiracısı bulunduÄŸu taşınmazı ihtiyacı için satın aldığını ihtarın tebliÄŸinden itibaren 15 gün içinde tahliye etmesini ihtar etmiÅŸ ve ihtar davalıya 06.03.2015 tarihinde tebliÄŸ edilmiÅŸtir. TBK.’nun 351. maddesi uyarınca edinme günü de dahil olmak üzere edinme tarihinden baÅŸlayarak bir ay içinde durumu kiracıya yazılı olarak bildirmek koÅŸuluyla edinme tarihinden itibaren altı ay sonra ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açılabilir. Davacı vekili iktisaptan itibaren bir ay içinde tebliÄŸ ettirdiÄŸi ihtarla iktisap ettiÄŸini davalıya bildirmiÅŸ ise de dava yasal 6 aylık süre beklenilmeden 30.04.2015 tarihinde açılmıştır. Açılan dava süresinde olmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı ÅŸekilde karar verilmesi doÄŸru olmadığından hükmün bozulması gerekmiÅŸtir.” (Y. 6. HD, 14.03.2016 T., 2016/2761 E., 2016/1963 K.)
Yeni Malikin İhtiyacı
“Olayımıza gelince; davalının kiracı olduÄŸu gayrimenkulün davacı tarafından 03.07.2012 tarihinde satın alındığı, davalıya Karşıyaka 6. NoterliÄŸinin 24.07.2012 tarih ve 12167 yevmiye sayılı ihtarnamesiyle kiralananı satın aldığını ve mevcut kira sözleÅŸmesinin 31.08.2012 tarihinde sona erdiÄŸini ve sözleÅŸmeyi yenilemeyeceÄŸini bildirdiÄŸi anlaşılmıştır. Davacı eski malik ile yapılan 31.08.2012 bitiÅŸ tarihli sözleÅŸmeye dayanarak 28.9.2012 tarihinde davasını açmıştır. Eski malik ile yapılan 01.09.2009 baÅŸlangıç tarihli, 1 yıl süreli sözleÅŸmeye göre dava süresinde olduÄŸundan iÅŸin esasının incelenerek taraf delilleri de toplanıp sonucuna göre bir karar vermek gerekirken, davanın yazılı ÅŸekilde reddine karar verilmesi doÄŸru deÄŸildir.” (Y. 6. HD, 02.04.2013 T., 2013/3949 E., 2013/5930 K.)
İşyeri İhtiyacı Nedeniyle Tahliye Yargıtay Kararları
Ä°ÅŸyeri Ä°htiyacının Gerçek Olması Åžartı
“Ä°htiyaç iddiasına dayalı davalarda tahliyeye karar verilebilmesi için ihtiyacın gerçek, samimi ve zorunlu olduÄŸunun kanıtlanması gerekir. Devamlılık arz etmeyen geçici ihtiyaç tahliye nedeni yapılamayacağı gibi henüz doÄŸmamış veya gerçekleÅŸmesi uzun bir süreye baÄŸlı olan ihtiyaç da tahliye sebebi olarak kabul edilemez. Davanın açıldığı tarihte ihtiyaç sebebinin varlığı yeterli olmayıp, bu ihtiyacın yargılama sırasında da devam etmesi gerekir. Kural olarak, yaptığı iÅŸe uygun baÅŸka taşınmazı olmayan ve kirada faaliyet gösteren kiraya verenin ihtiyaç iddiasının samimi ve gerçek olduÄŸu hususunu karine olarak kabul etmek gerekir.” (Ä°zmir BAM, 6. HD, 02.03.2020 T., 2018/3148 E., 2020/363 K.)
Ä°htiyaç Nedeniyle Tahliye Davası Dilekçe ÖrneÄŸi
Ä°stanbul Sulh Hukuk Mahkemesine
Davacı: A.B. (T.C. Kimlik No: 452461)
Adresi:
Davalı: B.B. (T.C. Kimlik No: 87544252)
Adresi: Ä°stanbul
Konu: Kiracının tahliyesine karar verilmesi talebimiz.
Açıklamalar:
1- Davalı, müvekkile ait konutta 2023 baÅŸlangıç tarihli kira sözleÅŸmesi ile aylık 21,499 TL bedel karşılığında kiracı olarak oturmaktadır.
2- Müvekkilin kızı 2023 tarihinde evlenecek olup nikah iÅŸlemleri için ÅžiÅŸli Belediyesinden gün alınmıştır. Müvekkilin kızı ve damadı iÅŸbu konutta ikamet edeceklerdir. Anılan özel durum gereÄŸi müvekkil, kiracının tahliyesini talep etmek durumunda kalmıştır.
4- Yukarıdan beri arz ve izah edilen ve re’sen dahi gözetilecek nedenler ile kiracının kiralanandan tahliyesine karar verilmesini talep ederiz.
Hukuki Nedenler: TBK, HMK, ve sair yasal mevzuat.
Hukuki Deliller: Kira sözleÅŸmesi, keÅŸif, bilirkiÅŸi incelemesi, tanık beyanları ve sair yasal deliller.
Sonuç ve Ä°stem:
Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle davanın kabulüne, kiracının tahliyesine, yargılama giderlerinin karşı tarafa yükletilmesine, karar verilmesini vekaleten talep ederiz.
Davacı Vekili
Avukat Zeynep ORTAÇ AKTAR
Konut Ä°htiyacı Nedeniyle Ä°htarname ÖrneÄŸi
Ä°htar Eden: Malik ad soyad
İhtar Edilen: Kiracı ad soyad
Konu: Türk Borçlar Kanunu’nun 350. maddesi uyarınca kiralananın tahliyesi ihtarıdır.
Açıklamalar: Sayın muhatap, maliki olduÄŸum konutta kiracı olarak oturmaktasınız. Halihazırda kiracı olarak oturmam ve sair konutumun bulunmaması nedeniyle Türk Borçlar kanunu m. 350/1 hükmü uyarınca konutu kullanma zorunluluÄŸum doÄŸmuÅŸtur. Kira sözleÅŸmesinden mütevellit her türlü alacak ve dava haklarımız saklı kalmak kaydıyla, kira dönemi sonu olan 2023 tarihinden itibaren kira sözleÅŸmesinin yenilenmeyeceÄŸini ve en geç sözleÅŸme bitim tarihinde konutu tahliye ederek tarafıma teslim etmenizi aksi halde yasal yollara baÅŸvuracağımı ihtar ve ihbar ederim.
Vekaletname Bilgileri
Ä°htiyaç nedeniyle tahliye davalarını Ortaç Aktar Hukuk ve Danışmanlık ile birlikte yürütmek isteyen siz müvekkillerimiz noterden vekaletname çıkarmak zorundadırlar. Vekaletname bilgileri için lütfen iletiÅŸime geçiniz.