Mirastan Kimler Pay Alabilir?
Mirastan kimin, nasıl pay alacağı ve yasal haklarının nasıl korunacağı konusu Türk hukuku sistemi içerisinde önemli bir yere sahiptir. Öncelikle belirtmek gerekir ki mirasta büyük hak kayıplarına uğranılmaması için biravukata danışılması yasal haklarınızın korunması açısından yararınıza olacaktır.
Türk miras hukuku sisteminde mirastan pay alacak olanlar miras bırakan kişinin yasal mirasçılarıdır. Yasal mirasçıların belirlenmesi noktasında Türk Hukuk sisteminde ‘zümre usulü’ benimsenmiştir. Bu usulde esasen bir zümrenin mirasçılığı diğer zümrenin miras almasına engel olmaktadır. Örneğin ölen kişinin (murisin), dört çocuğu var ve aynı zamanda annesi de hayatta ise zümre usulü prensibince miras bırakanın altsoyu öncelikli mirasçı olacağından ölenin hayatta olan annesi mirastan pay alamayacaktır. Yani kısaca ölenin çocuğu hayatta ise annesine miras düşmeyecektir.
Ayrıca ölen kişi sağlığında evlat edinmiş ise evlatlık da ölenin diğer çocukları gibi mirastan faydalanır. Hatta evlat edinilen kişi önceki ailesinden de mirasçı olmaya devam eder.
Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen yasal mirasçılar sırası ile;
- ölenin varsa eşi, ölenin altsoyu yani çocukları ve torunları,
- ölenin üstsoyu ana ve babası, kardeşleri,
- ölenin büyükanne ve büyükbabası ve bunların çocuklarıdır.
Mirastan Pay Oranları Ne Kadardır?
– Mirastan pay alacak kişiler ilk olarak eş ve altsoyu yani çocuklardır. Mirastan pay alacak olan eş açısından bu pay ¼ oranındadır. Geri kalan miras ise çocuklar arasında eşit pay edilir. Eğer miras bırakacak kişinin çocuklarının mirasbırakandan önce vefatı söz konusu ise bu durumda torunlar mirasçı statüsü kazanmaktadır.
– Mirasbırakanın altsoyunun bulunmadığı durumlarda anne ve babası ile birlikte eşi mirasçı olacaktır. Mirasçı olarak anne, baba ve eşin olduğu durumlarda eşin mirastan alacağı pay ½ olmaktadır. Bu durumda anne ve babanın da mirasbırakandan önce vefat etmesi halinde aynı anne ve babadan olan kardeşler mirastan eşit pay alacak kişiler olacaktır.
– Miras bırakacak kişinin geride annesi, babası ve kardeşinin de olmaması durumunda mirasçı olarak büyükanne, büyükbaba ve bunların çocukları eş ile birlikte mirastan pay alacak kişilerdir. Böyle bir durum olması durumunda eşin mirası ¾ pay olacaktır.
– Miras bırakacak kişi açısından geride hiçbir yasal mirasçısının olmaması durumunda ise tüm tereke devlete kalmaktadır.
Mirasta Saklı Pay Nedir?
Türk Hukuku’nda saklı pay, mirasbırakanın kanunda gösterilen yasal mirasçılarının; miras üzerinde kanunen korunan paylarını ifade etmektedir. Yani mirasbırakan kişi ölmeden önce birtakım vasiyetlerde bulunmuş olabilir, belki de mirasının tümünü bir şahsa veya vakfa bağışlamış olabilir. Fakat işte tam da bu noktada mirasbırakanın bu tasarrufunu yasal mirasçılar lehine sınırlayan düzenlemeler saklı pay olarak nitelendirilir. Mirasbırakan ölüme bağlı tasarrufu ile yasal mirasçıların saklı payı üzerinde tasarruf etmiş olsa dahi yasal mirasçılar tenkis davası açarak saklı paylarını talep etme imkanına sahip olacaktır.
Örneğin Yavuz’un annesi Safiye, ölmeden önce vasiyetname ile tek malvarlığı olan evini diğer çocuğu Aslı’ya bırakmıştır. Bu durumda Yavuz, Aslı’ya karşı miras hukukundan doğan haklarını kullanmak ve saklı miras payını alabilmek için tenkis davası açabilmektedir.
Saklı Pay Miktarı Ne Kadardır?
- Altsoyun yani çocukların saklı payı yasal miras payının yarısıdır.
- Üstsoyun sadece anne ve babanın, saklı payı ana ve babanın her biri için yasal miras payının dörtte biridir.
- Eş için saklı pay oranı, kimlerle birlikte mirasçı olduğuna göre değişmektedir. Bu anlamda sağ kalan eş, miras bırakanın çocukları veya ana babası ile birlikte mirasçı olursa saklı pay yasal miras payının tamamıdır. Sağ kalan eş, tek başına veya yukarıdaki kişiler haricinde kişilerle birlikte mirasçı olursa saklı pay oranı mirasın dörtte üçüdür.
Evlilik Dışı Çocuk Mirastan Pay Alabilir mi?
Yasal mirasçı olmak bakımından çocuğun evlilik içinde veya dışında olmasının bir önemi yoktur. Önemli olan çocuğun mirasbırakan ile soybağının kurulmuş olmasıdır.
Anne ile soybağı doğumla kurulduğundan ölen kadının evlilik dışı sahip olduğu çocuk her halükarda mirasından pay alır.
Baba ile çocuk arasında soybağı tanıma ve mahkeme hükmü ile de kurulabilmektedir. Dolayısı ile baba ile çocuk arasında kurulmuş geçerli bir soybağı var ise elbette çocuk miras almaya hak kazanacaktır. Yasal anlamda böyle bir soybağı kurulmadı ise vasiyetname veya miras sözleşmesi yapmak sureti ile ölümünüzden sonra sonra hüküm ifade etmek üzere evlilik dışı çocuğunuzu tanıyabilirsiniz.
Örneğin bir kimse evlilik dışı olan çocuğunu tanıma yapmadan ölürse, evlilik dışı çocuk bu hususta öncelikle “babalığın tespiti” için dava açacak ve akabinde miras payını alacaktır.
Önemli not: Miras Hukukunda doğan uyuşmazlıklarınızın çözümünde destek ve yasal haklarınız hakkında daha detaylı bilgi almak için bir avukat ile iletişime geçmeniz tavsiye olunur.
